ԽՍՀՄ/ՌԴ Տանկեր

“Т-90”
Պետությունը ԽՍՀՄ/ՌԴ
Հիմնական մարտավարատեխնիկական տվյալները`
Տարեթիվը 1992թ.
Քաշը 46,5տ
Երկարությունը/ լայնքը/ բարձրությունը 9,5 հրանոթով/3,7/ 2,2մ
Սպառազիֆությունը 125մմ-ոց հրանոթ, մեկ 12,7 և մեկ 7,62մմ գնդացիրներ
Անձնակազմը 3 հոգի
Շարժիչի հզորությունը 1000 ձ.ուժ
Երթապաշարը 550կմ
Մարտապաշարը 42 արկ

Խորհրդային հրասայլերը միշտ մեծ հեղինակություն են ունեցել ամբողջ աշխարհում (բավական է միայն հիշել լեգենդար “Т-34”-ը): Այլ խնդիր է, թե իրականում խորհրդային հրասայլերն ինչ մարտական հատկանիշներով են օժտված: Դրանք բոլորն էլ պարզ են, հասարակ և էժան:
1950-ական թվականներից մինչև օրս բոլոր, համեմատաբար մասսայական հրասայլերի կիրառության դեպքում, խորհրդային հրասայլերը հիմնականում պարտություններ են կրել արևմտյան հրասայլերից: Իսկ արաբա-իսրայելական հակամարտությունների ժամանակ ուղղակի խայտառակ արդյունքներ են գրանցվել:
Խորհրդային հրասայլերի մեջ ամենահաջողված մեքենան, որը ընդունվել է բոլորի կողմից, “Т-72”-ն է: Այս հրասայլը կիրառվել է մի քանի պատերազմների ժամանակ, ամենատարածվածն է աշխարհում իր տեսակի մեջ և, անկախ կիրառության իրական արդյունքներից, հիմնականում սիրվել է կիրառողների կողմից: Հաջողված խորհրդային հրասայլը, բնականաբար, ժամանակի հետ մշտապես կատարելագործվել է: Եվ, ի վերջո, որպես կատարելագործման մի նոր մակարդակ, ներկայացվում է “Т-90”-ը: Ինչպես միշտ, խորհրդային հրասայլն իր տեսակի մեջ ամենափոքրն է, թեթևը: Այն պարզ է, հասարակ, էժան, հագեցած է ավտոմատ լիցքավորման համակարգով, կարող է ունենալ ակտիվ պաշտպանության համակարգ և անգամ կարող է կիրառել ղեկավարվող հրթիռներ: Սակայն այստեղ առավելությունները սկսում են զիջել թերություններին: Խորհրդային հրասայլերը շատ անհարմար են, ունեն շատ վատ զենքի ղեկավարման համակարգ և նշանոցային սարքավորումներ: Իրականում ոչ մի անգամ մարտական պայմաններում չեն կիրառվել ղեկավարվող հրթիռները և ակտիվ պաշտպանության համակարգը (չնայած նրան, որ խորհրդային հրասայլերն ամենապատերազմածն են վերջին 50 տարիների ընթացքում): Խորհրդային հրասայլերը հեշտությամբ ամբողջովին պայթում են: Մարտապաշարի դետոնացիան սովորական բան է: Այդ պատճառով սովորաբար անձնակազմը մարտից առաջ իր հետ վերցնում է մինչև 10 արկ: Խորհրդային հրասայլերը հիմնականում ոչ բարձրակարգ բանակների զենք են: Եվ, չնայած այս ամենին, պետք է հիշել իսրայելցի գեներալներից մեկի խոսքը “Т-72”-ի մասին.
‘‘Ճիշտ է, սրանք գերազանց հրասայլեր չեն, սակայն մենք սրանով էլ կհաղթենք‘‘: Այսինքն` իրականում մարդն է որոշում ամեն ինչ: Խորհրդային հրասայլերն ունեն նաև առավելություններ, որոնք կարելի է գրագիտորեն օգտագործել: Մենք հինգերորդ հորիզոնականում ներկայացնում ենք “Т-90”-ին, սակայն դա իրականում “Т-72”-ի մարտական ձեռքբերումների արդյունքն է: Այս հրասայլի հիման վրա աշխարհում ստեղծվել են մի քանի այլ նմուշներ, որոնք ներկայումս կիրառվում են տարբեր երկրներում:

_____________________________________________________________________________

“Т-55”

Պետությունը ԽՍՀՄ

Հիմնական մարտավարատեխնիկական տվյալները` 

Տարեթիվը 1946թ. 

Քաշը 36տ

Երկարությունը/ լայնքը/ բարձրությունը 9 հրանոթով/3,2/ 2,3մ

Սպառազիֆությունը 100մմ-ոց հրանոթ, մեկ 12,7 հրանոթ և երկու 7,62մմ գնդացիրներ

Անձնակազմը 4 հոգի

Շարժիչի հզորությունը 520 ձ.ուժ

Երթապաշարը 500կմ

Մարտապաշարը 43 արկ

Խորհրդային հրասայլերից ամենատարածվածը, ինչպես նաև աշխարհի ամենամասսայականը, “Т-55”-ն է, որը մինչև օրս ավանդական տեսքով գտնվում է մի շարք երկրների սպառազինության մեջ: Արտադրվել է ավելի քան 100 000 նման հրասայլ ԽՍՀՄ-ում և դաշնակից այլ երկրներում: Ավանդական հատկանիշների համաձայն` այն իրեն դրսևորել է որպես հասարակ և անխափան մեքենա, սակայն հրասայլային մենամարտերում, հավասար իրադրության մեջ հիմնականում զիջել է հակառակորդին: Չնայած դրան` միշտ հմուտ անձնակազմը կարողացել է հաղթանակներ տանել աշխարհի ամենատարբեր հատվածներում: Աշխարհի ամենատարածված հրասայլը նաև ամենապատերազմածն է, ինչն արդեն բավարար պիտի լիներ լավագույն տասնյակում հայտնվելու համար:

_______________________________________________________________________________

Նյութը'

Ռազմական Փորձագետ

ԱՐԾՐՈՒՆ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ